نوزدهم رمضان ۱۴۰۰ | آیت الله سید علی محمد دستغیب

 

 بسم اﷲ الرحمن الرحیم

نوزدهم رمضان ۱۴۰۰ | یکشنبه ۱۴۰۰/۰۲/۱۲ | آیت الله سید علی محمد دستغیب

 

 

فُزتُ وَ رَبِّ الکعبه

پس از عرض تسلیت به مناسبت این ایام و امروز، نوزدهم رمضان.

در صبح چنین روزی ابن‌ملجم، ملعونِ ازل و ابد، اشقی الاولین و الاخرین ضربۀ شمشیر به فرق مبارک مولای و امام ما امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام زد.

حضرت فرمود «فُزتُ وَ رَبِّ الکعبه» به خدای کعبه رستگار شدم!

رستگاری حضرت یعنی از عهدۀ همۀ امتحاناتی که خدای تعالی برای علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام وصی بلافصل پیامبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله قرار داد، به سلامت برآمد و به همین جهت خدای تعالی ایشان را بعد از پیامبر اکرم محبوبِ اولین و آخرین و اشرف مخلوقات از میان اولین و آخرین تا قیامت کبری قرار داد.

فرمود: «فُزتُ وَ رَبِّ الکعبه» که این امانت الهی را به‌خوبی انجام دادم.

شرح دعای سحر

اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ مِنْ کَلِماتِکَ بِأَتَمِّها وَکُلُّ کَلِماتِکَ تامَّهٌ اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ بِکَلِماتِکَ کُلِّها

خدایا از تو درخواست می‌کنم به‌حق کامل‌ترین مرتبه از مراتب کلماتت و همۀ مراتب کلماتت کامل است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به‌حق همه مراتب کلماتت.

کلمات تامه پروردگار

همۀ کلمات خدای تعالی تامّه است، ولی آنکه همۀ موجودات و تمام ظهور حضرت پروردگار را نشان می‌دهد، اول پیامبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله، بعد علی علیه‌السلام و سپس سایر حضرات معصومین علهیم‌السلام است تا امروز امام زمان عجّل‌اللّه‌تعالی‌فرجه.

امروز حضور حضرت ولی عصر عجّل‌اللّه‌تعالی‌فرجه برای کسانی که معرفت ایشان را دارند، قطعی است و آن حضرت کلمات خدای تعالی را به کسانی که طالب معرفت پروردگارند، می‌شناسانند.

ایشان به‌عنوانِ امام دوازدهم از طرف خدای تعالی به آنها که می‌خواهند نور خدا را همه‌جا ببینند، کمک می‌کنند.

این معنا هنگام ظهور حضرت ولی عصر برای همه آشکار می‌شود.

برکات ظهور امام زمان (عجل الله تعالی)

حضرت آیت‌اللّه‌العظمی نجابت ذیل این فراز دعای سحر می‌فرمایند:

«آقا حضرت ولی عصر سلام‌اللّه‌علیه که تشریف‌فرما می‌شوند و ماها را مشرف می‌فرمایند، این نعم پروردگار که غیرمتناهی است را به ما نشان می‌دهند. (همه مسلمان و شیعۀ علی ولی اللّه و قائل به ولایت چهارده معصوم می‌شوند.)

اینکه حالا ما آب می‌بینیم، زمین می‌بینیم، آسمان می‌بینیم، این مکررها، آقا حق این‌ها را به ما نشان می‌دهند. (که همه نور خدا هستند.)

ظهور حضرت ولی عصر، واللّه جلّ‌جلاله، دل‌خوشی تامش و اساس حقی او برای این است که نشانۀ پروردگار را به افراد نشان می‌دهند

«سَنُریهِمْ‏ آیاتِنا فِی‏ الآفاقِ وَ فی‏ أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ» انّ اللّه الجلیل هو الرب الجلیل «أَنَّهُ الْحَقُّ أَ وَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهیدٌ»[1]

نشان می‌دهیم به مردم در آفاق یعنی در همۀ موجودات عالم و در خودشان که همه‌جا خدا را ببینند. «أَ وَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهیدٌ» خدا بر هر چیزی شاهد است.

 این شاهد بودن را از کجا بفهمیم؟ به‌وسیلۀ ائمۀ اطهار علیهم‌السلام.

حضرت آیت‌اللّه‌العظمی نجابت در ادامه می‌فرمایند:

«هرکسی را که حضرت ولی عصر سلام‌اللّه‌علیه قرار دهد «جام می» به او می‌نوشانند.

حالا آدم باید بگردد این‌طرف و آن‌طرف یک مؤمنی را پیدا کند تا جام می گیرش بیاید، یک چیز بفهمد.(جامِ مِی ولیّ خدا یا مؤمنی است که آثار پروردگار را دارد.)

ولی در وقت ظهور حضرت ولی عصر تمام مسلمین و شیعیان، اگر بخواهند، همۀ آنها جام می‌ می‌شوند. در اثر قدرت حضرت ولی عصر سلام‌اللّه‌علیه هرکس را یکپارچه مُعرّف خدا قرار می‌دهد.

هرکسی بخواهد خستگی او برطرف بشود، به رفیقش که برسد خستگی‌اش برطرف می‌شود. نورانیتِ رفیقِ او طوری است که آن خصوصیات جسمی و خصوصیات نشئۀ خَلقی را از بین می‌برد.»

وقتی حضرت صاحب‌الزمان تشریف می‌آورند و قرار می‌گیرند، همۀ دنیا به‌سوی ربوبیت پروردگار و ولایت ائمۀ اطهار علیهم‌السلام حرکت می‌کنند؛ لذا در آن وقت آثار ربوبی برای همه واضح می‌شود؛ یعنی نور خدا را همراه همه‌چیز مشاهده می‌کنند.

بوی رحمانیت خداوند

به‌فرمودۀ حضرت آیت‌اللّه‌العظمی نجابت:

«بادۀ صافی ز هرجا می‌رسد

بوی معشوقه ز هر بادی وزد

یعنی همه بوی رحمانیت و نورانیت حضرت احدیت؛ یعنی رحیمیت و رحمانیت حضرت احدیت را قشنگ می‌فهمند.

یک آدم اهل اللّه می‌شود، حالا یا اهل اللّه کوچک یا اهل اللّه بزرگ، یعنی چنان می‌شود که راستی‌راستی مؤمنان بهشت را به آدم نشان می‌دهند. بهشت که سهل است، بالاتر از بهشت را به آدم نشان می‌دهند. (نور خدای تعالی را با هر مؤمنی می‌بینی. بوی بهشت از او ظاهر است.)

به برکت ولی عصر «بوی معشوقه ز هر بادی وزد». جام مِی مؤمن است. جام می کسی است که از پروردگار عالم بیش از دیگران الآن حظ دارد که ممکن است در اثر صحبتش، در اثر نشستنش، در اثر مجالستش، یک مقداری خدا به آدم تفضل بکند.»

جام می یعنی دیدن نور پروردگار با چشم دل؛ این را ملتفت می‌شود و حس می‌کند. این حسِ درون است، خیال نیست که سر تکان دهد و سرش گیج رود.

چطور وقتی خورشید ظاهر می‌‌شود، انسان همه‌چیز را می‌بیند. در تاریکی که چیزی پیدا نیست.

وقتی خورشید ولایت امام زمان ظاهر می‌‌شود -الآن برای افراد خیلی کمی ظاهر است که باید خدا نصیب کند و بتوان پیدایشان کرد- ولی هنگام ظهور امام زمان همه مثل اینکه خورشید ظاهر شده، واقع اشیاء، یعنی وجود اشیاء را که به نور خدای تعالی موجودند، ملتفت می‌شود؛ یعنی ۲۴ ساعت ملتفت است. بهشتِ دنیا همین است.

قرآن و اهل‌بیت

در ماه‌های رمضان گذشته آیاتی که دربارۀ مولا علی علیه‌السلام از اهل تسنن رسیده و حاکم حسکانی، از علمای حنفی مذهبِ قرن پنجم هجری، برخی از آنها را در کتاب شواهدالتنزیل جمع کرده، بیان شد.

حضرت آیت‌اللّه‌العظمی نجابت این کتاب را در کتابی تحت عنوان بصائر یا قرآن و اهل‌بیت ترجمه و شرح نمودند.

اکنون از ابتدای قرآن به آیاتی که در این کتاب آمده اشاره می‌کنیم.

سورۀ حمد

سورۀ حمد که به‌طورِ مفصل تفسیرشده، یکی از سوره‌های محترم و بزرگ قرآن مجید است. این سورۀ به تنهایی یک آیۀ کبری است.

از امام جعفر صادق علیه‌السلام وارد شده:

اگر سورۀ حمد را هفتاد بار بر مرده‏ بخوانم و زنده‏ شود، در آن تعجبى نیست.[2]

و فرمودند:

نخواندم سورۀ حمد را هفتاد مرتبه بر هیچ دردى مگر آنکه ساکن شد.[3]

در روایت دیگر است که اگر کسی هفتاد مرتبه آن را بر مریضی بخواند و شفا نیابد، دیگر امیدی به شفایش نداشته باشد.

البته همیشه باید به خدای تعالی امید داشت، لکن بزرگی و احترام این سوره چنین است.

هنگام خواندن این سوره باید با وضو، با توجه به خدای تعالی و رو به قبله بود. هنگام تلاوت نیز نباید با کسی حرف زد.

این سوره وقتی مفید است که با تأنّی و حضور قلب خوانده شود.

در آیۀ ۶ این سوره می‌خوانیم:

«اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیم»

ما را به راه راست راهنمایی فرما.

از حسکانی نقل شده که راه راست «صراط محمّد و آله».

در روایت دیگر ‌با سند نقل کرده:

«بگویید ای جمعیت بندگان خدا! «اهدنا الی حبّ النبی و اهل‌بیته» ما را راهنمایی فرما به دوستی پیغمبر و اهل‌بیتش علیهم‌السلام»

از ابن عباس:

رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله به علی بن ابی‌طالب فرمود: «تویی راه روشن و تویی امیر بزرگ مؤمنین».

از جابر بن عبد اللّه انصاری:

«پیغمبر صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله فرمود: هرآینه خداوند قرار داد علی و همسر و پسرانش را حجت‌های خداوند بر آفریده‌های او و ایشان درهای علم در امّت می‌باشند. اگر کسی به ایشان هدایت شد، به راه راست راه یافته است.»

در روایت دیگر حسکانی با سند از امام باقر علیه‌السلام و از پدرشان امام زین‌العابدین علیه‌السلام تا رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله نقل کرده:

«اگر کسی شادش می‌کند (می‌خواهد) از صراط چون بادِ ازجاکننده بگذرد و به بهشت وارد شود بدون حساب، پس باید دوست بدارد دوست و وصی و ملازم و جانشین من بر اهلم و امّتم، علی بن ابی‌طالب را و اگر شادش می‌کند به آتش درآید، پس ولایتش را رها کند.

پس به عزّت و جلال پروردگارم سوگند هرآینه علی علیه‌السلام درب ورود بر خداست؛ یعنی کسی نمی‌تواند بر خداوند وارد شود، مگر از دری که آن در علی است و هرآینه علی «الصراط المستقیم»‌ راه راست است و هرآینه روز قیامت خداوند از ولایتش می‌پرسد و مؤاخذه می‌کند.»

در تفاسیر شیعه، از جمله تفسیر صافی نیز صراط مستقیم به مولا علی بن ابی‌طالب و امامان بعد از او تعبیر شده است.

سورۀ بقره

آیات متعددی در سورۀ بقره به علی علیه‌السلام اشاره شده است؛ از جمله در آیۀ ۵ می‌فرماید:

﴿أُولئِکَ عَلى‏ هُدىً مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِکَ هُمُ‏ الْمُفْلِحُونَ﴾

متقین که صفاتشان را خدای تعالی بیان فرمود، رستگارند.

حسکانی می‌نویسد: امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: سلمان فارسی به من گفت: همیشه هنگام ورودِ شما به رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله که من با پیغمبر بودم، بر پشت، میان دو شانۀ من می‌زد و می‌فرمود: «ای سلمان! این علی و حزبش رستگاران‌اند» (هذا و حزبه هم المفلحون).

سلمان برایم گفت: کمتر بر رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله وارد می‌شدیم، مگر اینکه پیغمبر میان دو شانۀ من می‌زد و می‌فرمود: «ای سلمان! علی و حزبش رستگاران‌اند».

آیۀ ۳۰:

﴿إِنِّی‏ جاعِلٌ‏ فِی‏ الْأَرْضِ‏ خَلیفَه﴾

از سلمان فارسی نقل شده که گفت: شنیدم از رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله فرمود: «هرآینه وصی من و خلیفۀ من و بهترین افرادی که من از خود به جا می‌گذارم پس ازخودم که انجام می‌دهد وعده‌های مرا و می‌پردازد بدهی مرا، علی بن ابی‌طالب است».

 

آیۀ ۳۱:

﴿وَ عَلَّمَ‏ آدَمَ‏ الْأَسْماءَ کُلَّها﴾

چند روایت از پغیمبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله با سندهایی از اهل سنّت نقل کرده؛ از جمله از ابی‌الحمراء:

«نزد پیغمبر بودیم، در این هنگام علی علیه‌السلام وارد شد، پس پیغمبر فرمود: «اگر کسی مسرورش می‌نماید نگاه نمودن به آدم از ناحیۀ علمش و نگاه نمودن از ناحیۀ فهمش و ابراهیم از ناحیۀ دوستی‌اش، پس نگاه کند به علی بن ابی‌طالب».

روایت دیگر از ابن عباس از پیغمبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله:

«من شهر علم هستم و علی درِ آن است. اگر کسی دانش می‌خواهد باید از درش وارد شود.»

آیۀ ۴۳:

﴿وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ وَ ارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعین﴾

از ابن عباس نقل کرده:

این آیه در حق رسول اللّه صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله و علی بن ابی‌طالب و نخستین نمازخوان و رکوع کنندگان است. «و ارکعوا مع الراکعین»

 

آخرین شبِ علی علیه‌السلام

شب نوزدهم ماه مبارک رمضان سال ۴۰ هجری حضرت در سن ۶۳ سالگی بودند.

از دختر امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده که فرمود: چون شب نوزدهم ماه رمضان رسید پدرم به خانه آمد، به نماز ایستاد. من براى افطار آن جناب طبقى حاضر گذاشتم که دو قرص نان جو با کاسه‌اى شیر و مقدارى نمک در آن بود.

چون از نماز فارغ شد، به آن طبق نگریست و گریست و فرمود: اى دختر! براى من در یک طَبَق دو نان‌خورش حاضِر کرده‌اى؛ مگر نمى‌دانى من از برادر و پسرعمّ خود رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله پیروی مى‌کنم؟ به خدا سوگند افـطـار نکنم تا از این دو خورش، یکى را بردارى.

من کاسۀ شیر را برداشتم و آن حضرت اندکى از نان جو با نمک تناول فرمود و حمد و ثناى الهى به جا آورد و برخاست و به نماز ایسـتاد.

پیوسته مشغول رکوع و سجود بود و تضرّع به درگاه خالق متعال می‌کرد.

آن حضرت در آن شب بسیار از بیت خود بیرون مى‌رفت و به اطراف آسمان نظر مى‌کرد و تضرّع و زارى مى‌کرد و سورۀ یس را تلاوت فرمود و مى‌گفت: «اَللّهُمَّ بارکْ لى فى الْمَوْتِ» یعنى خداوندا مرگ را بر من مبارک گردان!

بسیار مى‌گفت: «اِنّا للّهِ وَاِنّا اِلَیْهِ ر اجـِعـُونَ» و کلمه مبارکه «لا حَوْلَ وَلا قُوَّهَ اِلا بِاللّهِ العَلِىِّ الْعَظیمِ» را بسیار تکرار مى‌کرد و بسیار صلوات مى‌فرستاد و استغفار مى‌نمود.

فرمود: پدرت جنگ‌ها دیده، با شجاعان عرب جنگیده، امّا هرگز چون این شب نبوده است.

چرا علی علیه‌السلام آن شب این‌طور با حال مخصوص که کسی نمی‌داند چه حالی بوده، گذراندند؟

ایشان می‌داند که امشب بر خدای تعالی وارد می‌شود، الآن هم وارد است، امّا به‌طورِ خاص امشب رقم می‌خورد.

او عظمت خدا را می‌داند؛ علیست؛ جانشین پیامبر است. اکنون با چه حالی بر خدای خود وارد می‌شود؟

در این مدت عمر، بخصوص ۲۵ سال بعد از پیامبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله آیا به وصایای پیامبر خوب عمل کرد؟ چه کسی بهتر از علی علیه‌السلام عمل کرده باشد؟ باید آنجا جوابگو باشد.

لذا یک لحظه هم برای علی گران است. مبادا لحظه‌ای از این ۲۵ سال آن‌طور که باید، به آنچه به پیامبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله قول داده، عمل نکرده باشد!

او می‌خواهد بر خدای تعالی وارد شود و خدای خود را می‌شناسد، مثل ما نیست، عظمت خدا را ملتفت است.

این حال باقی بود تا شمشیر بر فرق مبارکش فرود آمد و گفت: «فزت و ربّ الکعبه» یعنی آنچه را بر گردن من بود ادا کردم.

از وفات پیامبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله تا الآن هرچه خدای تعالی برعهدۀ ایشان قرار داده بود، همه را بی‌کم‌وکاست به مقصد رساند و به عهد خود وفا کرد.از این جهت رستگار شد «فزت و ربّ الکعبه».

آقا علی علیه‌السلام با این بزرگواری و بزرگی‌اش اصلاً به وصف نمی‌‌آید. هرکس به اندازۀ ایمان خود علی علیه‌السلام را می‌شناسد.

آن‌که علی علیه‌السلام را می‌شناسد، انسان کامل است؛ لذا پیامبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله فرمود:

«یا علی نشناخت خدا را مگر من و تو؛ نشناخت مرا مگر خدا و تو و نشناخت تو را مگر خدا و من.»

علی علیه‌السلام را آن‌طور که سزاوار است، فقط خدا و پیامبر اکرم صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله می‌شناسد. همچنین اوصیاء علی علیه‌السلام؛ یعنی امام حسن تا امام زمان صلوات اللّه علیهم اجمعین.

علی علیه‌السلام را هرکس به اندازۀ قدرت ایمان خود می‌شناسد؛ امامان معصوم به حساب امامت و هدایت خود و شیعیانِ آنها هم هرکدام به‌اندازۀ خود.

هر کس خدارا بشناسد، علی علیه‌السلام را هم می‌شناسد، آن هم به‌اندازۀ طاقتش.

یَا أَبَا الْحَسَنِ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ یَا عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ یَا حُجَّهَ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ یَا سَیِّدَنَا وَ مَوْلَانَا إِنَّا تَوَجَّهْنَا وَ اسْتَشْفَعْنَا وَ تَوَسَّلْنَا بِکَ إِلَى اللَّهِ وَ قَدَّمْنَاکَ بَیْنَ یَدَیْ‏ حَاجَاتِنَا یَا وَجِیهاً عِنْدَ اللَّهِ اشْفَعْ لَنَا عِنْدَ اللَّهِ

[1]. فصلت، ۵۳.

[2]. لوامع صاحب‌قرانی، ۲، ۱۳۱.

[3]. لوامع صاحب‌قرانی، ۲، ۱۳۱.