شرح حکمت ۴۰ نهج‌البلاغه | آیت الله دستغیب
آیت الله سید علی محمد دستغیب | یکشنبه ۱۳۹۸/۰۷/۱۴
حکمت ۴۰ نهج‌البلاغه:
«لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِه»
«زبان عاقل پشت قلب او و قلب نادان پشت زبانش است.»
عاقل یعنی بافهم و مؤمن. احمق یعنی نادان؛ کسی که ایمانش ضعیف است.
عاقل اول فکر می‌کند و همۀ جوانب را می‌سنجد که سخنش گناه و غیبت و تهمت و مسخره کردن و تحقیر دیگران نباشد و مفید باشد. اول به این چیزها فکر می‌کند، بعد حرف می‌زند؛ لذا بعد از حرف زدن پشیمان نمی‌شود. می‌گوید الهی شکر؛ خدایا تو توفیق دادی.
احمق یعنی آن‌که ایمان درستی ندارد و نادان است، این طور نیست. او اول حرف می‌زند و هرچه بر زبانش آمد، می‌گوید و بعد پشیمان می‌شود. می‌گوید چرا این حرف را زدم. کاش این را نگفته بودم!
در اعمال هم همین است؛ آدم عاقل اولِ هر کار فکر می‌کند و با ملاک‌های قرآن و روایات می‌سنجد و با افراد مؤمن و عاقل مشورت می‌کند تا پشیمان نشود، امّا نادانی که ایمان درستی هم ندارد، هر کاری شد، می‌کند و بعد پشیمان می‌شود.
