شرح حکمت ۶۶ نهج البلاغه | آیت الله دستغیب
شرح حکمت ۶۶ نهج البلاغه | آیت الله سید علی محمد دستغیب | چهارشنبه ۱۳۹۸/۰۸/۰۱
حکمت ۶۶ نهج البلاغه:
«إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْکَلَام»
«چون عقل کامل شود، سخن کم گردد.»
کلام بر دو قسم است؛ کلامِ سودمند که هم خودِ شخص بهره می‌گیرد و هم به دیگران بهره می‌دهد. این کلام هرچه بیشتر گفته شود، بهتر است، و کلام بی‌فایده که همین قسم در اینجا مقصود است. وقتی عقل کامل می‌شود، این صحبت‌ها کم می‌شود.
بیشتر حرف‌های شبانه‌روزی مردم همین سخنان بی‌نتیجه و بی‌فایده است؛ امروز رفتیم فلان‌جا؛ فلانی را دیدیم؛ چه گفتیم و چه شد و… این‌ها همه وقتی است که حرف از غیبت و تهمت و گناه نباشد، وگرنه مصیبت است.
کامل شدن عقل یعنی متوجه می‌شود ساعات و دقایق عمرش سرمایه است. سرمایه یعنی مالی که برای تأمین معاش و گذران زندگی به کار می‌اندازد. وقتی می‌گوییم عمر انسان سرمایه است؛ یعنی از لحظات آن می‌توان برای اندوختنِ خوردنی‌‌ها و پوشیدنی‌ها و چراغ‌ها و منازل عالی عالم برزخ و قیامت استفاده کرد. کسی که این را ملتفت شود، عقلش رو به کمال است.
به راستی کلام حضرت چقدر پخته و صحیح است! وقتی عمر انسان می‌تواند این‌طور باشد، چرا آن را بیهوده تلف کند؟
سخنان بسیاری از حضرت امیرالمؤمنین در نهج‌البلاغه جمع شده است. بی‌شک این سخنان از منبع فیضِ حضرت صادر شده، به کار دنیا و آخرت مردم می‌آید. این‌گونه سخن گفتن منافاتی با عقل ندارد.