شب ۲۱ رمضان ۱۴۰۰ | آیت الله سید علی محمد دستغیب

 

 بسم اﷲ الرحمن الرحیم

شب بیست و یکم رمضان ۱۴۰۰ | سه‌شنبه ۱۴۰۰/۰۲/۱۴ | آیت الله سید علی محمد دستغیب

 

 

ادامۀ کلام مولا علی علیه‌السلام در وصیت به امام حسن و امام حسین علیهماالسلام و همۀ شیعیان و دوستانشان که در نامۀ ۴۷ نهج‌البلاغه آمده:

«وَ اعْمَلَا لِلْأَجْر»

برای پاداش خدای تعالی کار کنید.

 

کارهایتان جهت خدایی داشته باشد.

کنایه از اینکه سعی کنید همۀ اعمالتان در شبانه‌روز، جهت خدایی داشته باشد تا از خدای تعالی اجر بگیرید، ولو غذا خوردن. موقع غذا خوردن نیّت خدایی داشته باشید که خوراک می‌خورم تا قوت بگیریم و بتوانم برای تو بندگی کنم.

هر کاری می‌کنید یک جهت خدایی داشته باشد.

در این صورت علاوه بر حرام، مکروهات هم کنار می‌رود. وقتی جهت خدایی داشته باشد، معنی ندارد مرتکب حرام شود.

کارهای روزمره‌تان برای خدا باشد، چه خواسته عباداتتان.

هرگز به ظالم کمک نکنید.

وَ کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً

ای امام حسن و امام حسین و ای همۀ شیعیان! خصم ظالم باشید؛ یعنی هرگز به ظالم کمک نکنید. در دلتان هم محبّت ظالم نباشد!

از درون با ظالم دشمنی داشته باشد. به‌خاطرِ رضای خدا با ظالم بد باشید.

ظالم کیست؟ کسی که بی‌جهت مردم را می‌زند، می‌کُشد؛ مثل شاهان سابق. هرکس با آنها نبود زیرپا می‌گذاشتند و از بین می‌بردند.

به مظلوم کمک کنید. «عون» یعنی کمک.

هرطور می‌توانید و به فکرتان می‌رسد؛ از غذا، لباس، سفارش به دیگران. اگر هم می‌توانید تا آنجا که می‌شود از ظالم به نفع مظلوم انتقام بکشید.

البته مراقب باشید! آیا از نظر شرع فلانی ظالم است یا از نظر شما؟ پس باید احکام شرع را بدانید که بتوانید مطابق آن ظالم و مظلوم را تشخیص دهید. باید از منبع مطمئن شنیده یا دیده باشید.

بی‌جهت نمی‌توان گفت فلانی ظالم یا مظلوم است که خصمش شوید یا کمک‌کارش.

سفارش به تقوای الهی

أُوصِیکُمَا وَ جَمِیعَ وَلَدِی وَ أَهْلِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی بِتَقْوَى اللَّهِ

وصیت می‌‌کنم شما دو نفر را و بچه‌ها و اهلم و هرکه این نامه به دستش می‌رسد، به تقوا!

آنچه به همۀ شما وصیت می‌کنم تقوای الهی است.

از اول قرآن تا آخر چقدر راجع‌به تقواست! در بیشتر سوره‌ها -غیر از برخی سوره‌های کوچک- سفارش به تقوا شده.

مراتب اول تقوا عبارت است از ایمان به خدای تعالی، انجام واجبات و ترک محرمات و رعایت مکروهات و مستحبات تا برسد به آنچه نفس و شیطان موافق است.

باید پا بر نفس و شیطان بگذارد که این‌ها دشمن خدایند.

قال النبی صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله:

«أَعْدَى عَدُوِّکَ نَفْسُکَ الَّتِی‏ بَیْنَ‏ جَنْبَیْک‏»[1]

دشمن‌ترین دشمنانت نفسی است که در درون داری.

شیطان هم قسم خورده تا آخرین لحظه انسان را وسوسه کند.

﴿قالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعینَ ۞ إِلاَّ عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصینَ﴾[2]

«به عزّتت سوگند همۀ آنها را گمراه می‌‌کنم؛ مگر بندگان مخلَصت را.»

مگر خدا کمک کند انسان بتواند با نفس خود مبارزه کند که این بزرگ‌ترین جهاد است. جهاد با نفس اصلاً قابل مقیاسه با جهاد با دشمن نیست.

با دشمن چند روزی می‌جنگند؛ یا می‌کشند یا کشته می‌‌شوند، امّا جهاد با نفس نقل یک روز و دو روز نیست تا وقتی انسان هست، این جهاد ادامه دارد تا اینکه نفس تسلیم شود؛ مثل پیامبر که فرمود: همۀ شما شیطانی درون خود دارید.

گفتند حتی شما؟

‌فرمود: من آن را با دست خود تسلیم کردم؛ «اسلم شیطانی بیدی».

این شیطان همان نفس است.

کارهایتان را نظم بدهید.

وَ نَظْمِ أَمْرِکُمْ

کارهایتان را نظم بدهید. ببینید خوابتان چقدر است؛ خوراکتان چقدر و چطور است. نظم داشه باشید. به اندازه بخورید و بخوابید.

نه چندان بخور کز دهانت برآید

نه چندان که از ضعف جانت برآید

امام صادق علیه‌السلام فرمودند: شکم را سه قسمت کنید؛ یک قسمت آب، یک قسمت خوراک و یک قسمت را برای تنفس بگذارید.

در خوابتان، در کارها و عباداتتان نظم داشته باشد. روزها و ساعت‌ها را تقسیم کنید که این روز، این ساعت چه کنید.

خلاصه از جوانی و عمر درست استفاده کنید. وقتی کارهای انسان نظم داشته باشد، گیج و درمانده نمی‌شود.

برای قوت خود و خانواده طوری کار کنید که به عبادت و خانواده و استراحت هم برسید. لازم نیست خود را از این جهت ازپادرآورید. خدا قول داده رزق و روزی را برساند. «از تو حرکت از خدا برکت».

بین خود را اصلاح کنید.

وَ صَلَاحِ ذَاتِ بَیْنِکُمْ فَإِنِّی سَمِعْتُ جَدَّکُمَا صلی الله علیه و آله یَقُولُ صَلَاحُ ذَاتِ الْبَیْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّهِ الصَّلَاهِ وَ الصِّیَامِ

بین خود را اصلاح کنید. آقای عزیز! بنشین با همسرت حرف بزن؛ اگر دل‌خوری از هم دارید، با حرف زدن رفع کنید تا کار به نزاع و جدایی نرسد. گره‌ای که با دست باز می‌شود با دندان باز نکنید!

بین خود و بچه‌هایتان همین‌طور؛ اگر اختلاف و نزاعی پیش آمد، فوراً رفع کنید تا به نزاع بزرگ نرسد!

بین خود و اقوام و خویشان و دیگران را اصلاح کنید.

اصلاح کردن بین مردم؛ بین دو گروه تا برسد به دهی یا شهری تا مملکتی تا دنیایی استفاده‌های فراوانی دارد و بنا بر فرمایش حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام از یک سال نماز و روزه مستحبی بهتر است.

مراقب یتیمان باشید.

اللَّهَ اللَّهَ فِی الْأَیْتَامِ فَلَا تُغِبُّوا أَفْوَاهَهُمْ وَ لَا یَضِیعُوا بِحَضْرَتِکُمْ

حضرت در این وصیت در چند مورد «اللّه‌اللّه» گفتند؛ یتیمان، همسایگان، قرآن، نماز، حج و جهاد.

مراقب یتیمان باشید؛ آنها را سیر کنید که گرسنه نمانند.

مبادا یتیمان نیازمندی از خودتان یا دیگران اطلاع داشته باشید و بتوانید کمک کنید، امّا نکنید!

در صورت امکان در مکان‌هایی که از یتیمان نگهداری می‌‌کنند، برای آنها چیزی بگیرید و ببرید. اگر از یتیمی هم سرپرستی کنید، چه بهتر.

مبادا آنها گرسنه باشند و در حضور شما ضایع شوند! در قرآن هم چند بار راجع‌به یتیمان سفارش شده.

مراقب باشید ضایع نشوند. بعضی از آنها پدر و مادر ندارند، حتی بعضی هیچ قوم و خویشی ندارند؛ برخی در کودکی یا در سنین پیش از بلوغ هستند؛ به آنها در حد امکان رسیدگی کنید.

مراعات حال همسایگان

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی جِیرَانِکُمْ فَإِنَّهُمْ وَصِیَّهُ نَبِیِّکُمْ مَا زَالَ یُوصِی بِهِمْ حَتَّى ظَنَنَّا أَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ

بارها عرض کرده‌ایم امروز که مردم در آپارتمان زندگی می‌کنند، وقتی در طبقات بالا سروصدا می‌کنند، صدا به طبقات پایین می‌رسد و آنها را اذیت می‌کند. آنها هم می‌خواهند استراحت کنند.

مخصوصاً در این ایام کرونا که بیشتر در خانه هستند، مراعات کنید.

آنها که بچه کوچک دارند، با مهر و محبّت کودکانشان را آرام کنند که برای طبقات پایین مزاحمت ایجاد نکنند.

آنها که دیوار به دیوار هستند و می‌توانند، از هم خبر بگیرند. البته امروزه مردم در آپارتمان هم از حال هم خبر ندارند، چه خواسته از همسایه دیوار به دیوار.

حضرت می‌فرمایند: آن‌قدر رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله دربارۀ همسایه سفارش کردند که ما گمان کردیم از هم ارث می‌برند.

به قرآن عمل کنید.

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْقُرْآنِ لَا یَسْبِقُکُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُمْ

قرآن را بخوانید و به آن عمل کنید!

دیگران آیاتی که راجع‌به جامعه در قرآن آمده، گرفتند و به آنها عمل کردند، امّا مسلمانان اعتنا نکردند؛‌ لذا آنها سود بردند و مسلمین در گرفتاری‌ها ماندند.

عمل کنید به قرآن تا دیگران آن را از شما ندزدند.

 

وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الصَّلَاهِ فَإِنَّهَا عَمُودُ دِینِکُمْ

نماز ستون خیمۀ دین شماست. «الصَّلَاهُ عَمُودُ الدِّین»[3]

[1]. عوالی‌اللئالی، ۴، ۱۱۸.

[2]. ص، ۸۲ و ۸۳.

[3]. وسائل‌الشیعه، ۴، ۲۷.